تاثیر شوری آب زیرزمینی و گیاه ذرت و ارزن بر حرکت آب و املاح در خاک

امروزه اثرات و روابط بین آب، خاک و گیاه مورد توجه محققین می باشد تا علاوه بر شناسایی روابط بین آب و خاک و گیاه، آسیب های موجود در این بین مشخص و برای حل آن راهکار ارائه گردد. در این تحقیق تاثیر شوری آب زیرزمینی بر حرکت آب و املاح در خاک و اثر آن بر شور شدن لایه های سطحی خاک مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این منظور ستون هایی از خاک به ارتفاع 80 سانتی متر و قطر 45 سانتی متر آماده گردید. این آزمایش شامل دو ردیف خاک کشت شده با ارزن و ذرت و یک ردیف خاک بدون گیاه می باشد و آب زیرزمینی در سه تیمار شوری 53/0، 75/4 و 85/8 دسی زیمنس بر متر استفاده گردید. آب زیرزمینی توسط منبعی که به هریک از ستونها وصل شده بود وارد ستون های خاک می شد. مقدار آبی که هر روز به منبع آب تا ارتفاع مشخصی اضافه می گردید تا تخلیه آب از منبع را جبران کند به عنوان تبخیر و تعرق هر ستون خاک محاسبه شد. برای اندازه گیری رطوبت خاک، به فاصله هر دو روز از لایه های 20-0، 40-20 و 60-40 سانتی متر خاک، با استفاده از دستگاه tdr رطوبت خاک اندازه گیری شد. جهت بررسی شوری خاک و غلظت عناصر سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کلراید و فسفات موجود در لایه های خاک، هر پانزده روز یکبار از هر لایه خاک نمونه برداشت شد و پس از گرفتن عصاره اشباع نمونه های خاک، مقدار شوری و غلظت عناصر مورد نظر تعیین گردید. نتایج نشان می دهند که مقدار تبخیر و تعرق در گیاه ذرت و ارزن با شور شدن آب زیرزمینی کمتر شده است و این در حالی است که در خاک بدون گیاه، تغییرات شوری آب زیرزمینی اثر فاحشی بر روی تبخیر از خاک نداشته است. در لایه سطحی خاک (20-0 سانتی متر)، بدلیل جذب آب توسط ریشه و تبخیر مستقیم از این لایه، سبب شده است که مقدار رطوبت نسبت به لایه های زیرین خیلی کمتر باشد. در طول آزمایش نتایج نشان دادند که رطوبت خاک در لایه های 40-20 و 60-40 سانتی متر روندی افزایشی داشته است ولی در لایه 20-0 سانتی متر تقریباً ثابت بوده است. نتایج حاصل از تغییرات شوری خاک نشان داد که مقدار شوری خاک در لایه 20-0، 40-20 و 60-40 سانتی متر برای تمام تیمارهای آب زیرزمینی مربوط به ارزن، ذرت و خاک بدون گیاه در انتهای آزمایش افزایش یافته است و مقدار افزایش در خاک بدون گیاه نسبت به خاک ارزن و ذرت بیشتر بوده است که با توجه به تعیین مقدار جذب برخی از عناصر توسط گیاه ذرت و ارزن، کمتر بودن مقدار افزایش شوری در لایه سطحی خاک ذرت و ارزن نسبت به خاک بدون گیاه را می توان به جذب عناصر در این لایه توسط گیاه ربط داد. نتایج بدست آمده از آنالیز عناصر نشان می دهد که غلظت سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کلراید و فسفات در لایه سطحی خاک (20-0 سانتی متر) برای تمام تیمارهای آب زیرزمینی مربوط به خاک ارزن، ذرت و خاک بدون گیاه افزایش یافته است.